Dondurma İşlemleri

Önceki yıllarda uygulanan ‘yavaş dondurma tekniği’ ile hücrelerin çözme sırasında canlılığı ve kalitesi olumsuz etkilenebiliyordu. Günümüzde uygulanan ‘hızlı dondurma’ (vitrifikasyon) yönteminde ise hücre ve embriyolar çözündükten sonra aynı kalite ve canlılıklarını devam ettirebilmektedirler.

Yumurta (oosit) dondurulması

Kadın overinden elde edilen yumurta hücrelerinden sağlıklı olanların, ileride embriyo ve gebelik elde etmek amacıyla dondurulması ve saklanması işlemine ‘yumurta dondurma’ denir.  Yumurta elde etmek için tüp bebek tedavisinde kullanılan yumurta hücrelerini büyütücü iğneler uygulanır. Tek fark, yumurta toplandıktan sonra kaliteli olanları sonradan çözünüp döllenmek için hızlı dondurma (vitrifikasyon) yöntemi ile dondurulur.

Şu hastalarda yumurta dondurma işlemi yapılır:

• Kanser nedeniyle ameliyat olacak hastalar
• Kemoterapi , radyoterapi gibi kanser tedavilerinden önce
• Yumurtalık fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilecek ameliyatlardan önce
• Ailesinde erken menopoz hikayesi olanlarda
• Yumurtalık rezervi hormon testleri ve ultrason ile azaldığı saptananlarda
• Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama gününde eşinde canlı sperm hücresi elde edilemeyen hastalarda

Sperm hücrelerinin dondurulması

Sperm dondurma işlemini şu durumlarda uyguluyoruz:

• Kanser tanısı nedeni ile kemoterapi, radyoterapi uygulanacak hastalarda üreme fonksiyonlarını korunmak amacı ile dondurma yapılabilir.
• Tüp bebek tedavisinde yumurta toplama günü psikolojik, sosyo-kültürel veya dini nedenlerle veya fiziksel olarak tedavi yerinde bulunamama nedeniyle önceden alınan sperm örnekleri dondurularak saklanabilmektedir.
• MikroTESE yöntemi ile elde edilen spermlerden, tüp bebek uygulaması sırasında arta kalanlar, sonraki uygulamalar için dondurularak saklanabilir.
• Testise yönelik her türlü cerrahi işlem öncesi, üreme fonksiyonunu garanti altına almak için spermler dondurularak saklanabilir.

Embriyo dondurulması

Tüp bebek işlemi sırasında elde edilen iyi kalitedeki embriyoların bazen tıbbi zorunluluktan bazen de çiftin isteği üzerine özel bir işlemle dondurulması ve saklanmasına ‘embriyo dondurma’ denir. Embriyolar oluşumundan itibaren ilk 6 günde dondurulabilir.

Kimlere embriyo dondurma işlemi uygulanır:

• PCOS’da (Polikistik Over Sendromu) tüp bebek tedavisi ile elde edilen kaliteli embriyoları dondurmayı tercih ediyoruz. Çünkü o tedavi siklusunda embriyo transferi ile gebelik elde edilmesi, annede ‘overyan hiperstimülasyon’ (OHSS) dediğimiz anne ölümüne yol açabilecek çok ağır bir hastalığa neden olabilir.
• Kanser nedeniyle ameliyat, kemoterapi veya radyoterapi görmesi gereken kadınlarda, bu tedaviden önce tüp bebek yöntemi ile elde edilen embriyolar dondurulur ve saklanır.
• Bazen tüp bebek uygulamalarında transfer edilmesi gerekenden fazla sayıda kaliteli embriyo elde edilebilir. Böyle durumda transferden arta kalan kaliteli embriyolar dondurulur.
• Tüp bebek tedavisi sırasında embriyo transferine yakın zamanda rahim iç zarı (endometriyum) kalınlığı 7 mm’nin altında ise gebelik şansı azalmaktadır. Böyle durumlarda elde edilen kaliteli embriyolar dondurulur, sonraki aylarda sadece rahim iç zarını geliştirici tedaviler uygulanarak embriyolar transfer edilir.
• Preimplantasyon genetik tanı (PGD) amacıyla biyopsi yapılan embriyolar dondurulur, çünkü bu analizin sonuçları birkaç haftada çıkmaktadır. Gelen sonuçlara göre sağlıklı olan embriyolar çözünüp anneye transfer edilir.
• Kadında over rezervi azalıyor ve aile henüz çocuk sahibi olmak istemiyorsa, embriyo dondurma işlemi uygulanır.

Destekli Kuluçka (Assisted Hatching)

Embriyo gelişirken, dış kısmında koruyucu bir zar ile çevrilidir. Gebeliğin gerçekleşebilmesi için embriyonun doğal yollarla bu zardan kurtulması ve rahim içine tutunması gerekir. Bazen embriyolar çeşitli nedenlerle normalden daha kalın ve sert bir zara sahip olabilir. Bu durumda transfer öncesi embriyonun tomurcuklanmasını kolaylaştırmak için, bu zarın inceltilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

‘Assisted hatching’ olarak da adlandırılan bu işlem ile zar belli bir bölgesinden inceltilerek, embriyonun bu noktadan tomurcuklanması kolaylaştırılır.  Biz bu işlem için lazer yöntemini kullanıyoruz, çünkü lazer teknolojisi diğerlerine göre çok daha hızlı ve embriyo için daha güveniliridir.

“Assisted hatching” (destekli kuluçka) kimlere uygulanır?

• 35 yaş ve üzeri hastalar
• Üç ve daha fazla tüp bebek başarısızlığı
• Embriyo etrafındaki zarın aşırı derecede kalın olduğu durumlarda
• Donmuş embriyo transferi yapılan sikluslarda

Embriyoskop

Tüp bebek uygulamasında embriyo oluşumundan transfer zamanına kadar geçen sürede embriyonun gelişimi için gereken en ideal koşullar laboratuvar ortamında sağlanır. Embriyo inkübatör denilen cihaz içinde dış etkenlerden korunur ve ihtiyaçları içine yerleştirildiği kültür ortamı ile karşılanır.

En ideal transfer zamanını belirlemek ve embriyo gelişimini iyi bir şekilde takip edebilmek için mikroskop altında incelenmesi gerekmektedir. Embriyoyu sık sık inkübatörden dışarı çıkarıp mikroskopla incelenme gereksinimi azaltmak için ‘Sürekli Embriyo İzleme Sistemi’ (embriyoskop) geliştirilmiştir.

Embriyoskop, tüp bebek laboratuvarlarında kullanılan güvenli bir inkübasyon sistemidir. Bu teknik ile her bir embriyonun gelişimi özel olarak geliştirilen bir kamera sistemi ile devamlı olarak kayıt altına alınır. Böylece, yaklaşık 5 gün süren embriyo gelişim takip süreci hızlandırılmış bir video görüntüsü şeklinde izlenebilir.

Jinekolojik Ameliyatlar

Histeroskopi

Histeroskopi, ışıklı bir kamera sistemi kullanılarak servikal kanal ve rahim içerisinin değerlendirilmesidir. Hem teşhis hem tedavi amacıyla kullanılmaktadır.  Histereskopik ameliyatlar, adet bitiminden sonraki ilk günlerde uygulanır.

Histereskopinin infertilitede kullanım alanları şunlardır:

• Histerosalpingografide (HSG) yer kaplayan myom, polip gibi kitlelerin veya rahim içi yapışıklıkların hem tanı hem de tedavisi amacıyla kullanılır.
• HSG’de saptanan, gebeliği engelleyen ve düşüklere neden olabilen bazı doğumsal anomalilerin (rahim içi bölme, T-şeklinde rahim) tedavisinde kullanılır.

• Üç başarısız tüp bebek tedavisi geçiren kadınlarda rahim içinin değerlendirilmesi için, tanısal histereskopi uygulanır.
• Geçirilmiş düşük veya rahim içi enfeksiyonlara bağlı yapışıklıklar histereskopik yöntemle tedavi edilir.

Laparoskopi

Laparoskopi, göbek altına yapılan ufak bir kesiden videolu kamera sistemi ile batın içinin gözlenerek (tanısal laparoskopi) ve operasyon gerektiğinde ise karın ön duvarına yapılan  0.5 – 1 cm. boyutundaki ek kesilerden uygulanan aletlerle gerekli olan işlemlerin yapılabildiği (operatif laparoskopi) modern cerrahi yöntemdir. Yara izinin küçük olması, ameliyat sonrası ağrının az olması, iyileşme süresinin hızlı olması, hastanede kalış süresinin kısa olması, ameliyat sonrası doku ve organlarda gelişen yapışıklık riskinin az olması laparoskopinin en önemli avantajlarıdır.

İnfertilitede laparoskopik cerrahinin başlıca kullanım amaçları şunlardır:

1. Tanı amaçlı:

• • Uterus, tüpler, overlerin değerlendirilmesi
  • Endometriozis hastalığının kesin tanısı

2. Operatif:

• • Tubalarla ilgili hidrosalpinks, ektopik (dış) gebelik gibi patolojilerin giderilmesi
  • Yumurtalık, tüp ve rahimi ilgilendiren yapışıklıkların açılması
  • Endometrioma (çikolata kisti) ve diğer over kistlerinin çıkarılması
  • Myom çıkarılması
  • Over torsiyonunun (overin kendi ekseni etrafında dönmesi) düzeltilmesi

Mikroskopik (Mikrodiseksiyon) Testiküler Sperm Ekstraksiyon (Mikro Tese)

Mikro TESE, ameliyathane şartlarında, genel anestezi altında, operatif mikroskop kullanılarak IVF/ICSI uygulamaları için sperm elde edilmesi amacıyla uygulanan cerrahi bir yöntemdir. Bu ameliyat yaklaşık 1-2 saat sürmektedir. Bu yöntem, menisinde sperm ileten kanalların tıkanıklığına bağlı olmayan nedenlerle hiç sperm bulunmayan (azospermi) kişilerin testisinde canlı sperm bulma açısından, daha önce kullanılan standart testis biyopsi tekniklerine göre daha başarılıdır. Arta kalan sperm olursa, bunlar da dondurulabilir.